21 juli 2009

Een toegepaste analyse van twee hervormingen van de vennootschapsbelasting in de EU

Renteaftrekbeperking in de Vpb goed voor Nederland

Persbericht
Staatssecretaris De Jager heeft recentelijk voorgesteld de renteaftrek in de Nederlandse vennootschapsbelasting (Vpb) te beperken. Hij beoogt zo de bevoordeling van financiering met schuld boven eigen vermogen te beperken en uitholling van de Vpb-grondslag tegen te gaan.

Het voorstel pakt gunstig uit voor de Nederlandse economie als deze grondslagverbreding gepaard gaat met een verlaging van het Vpb-tarief.

Echter, als andere Europese landen dezelfde stap nemen, verdwijnt een deel van de voordelen. Als de EU zou besluiten de bevoordeling van schuldfinanciering gecoördineerd te beperken, dan zouden de Europese landen meer baat hebben bij een andere hervorming waarbij een vast rendement op eigen vermogen aftrekbaar wordt gemaakt, vergelijkbaar met de renteaftrek. Voordeel is dan dat dit het doen van investeringen bevordert.

Dit zijn enkele conclusies uit het vandaag verschenen CPB Discussion Paper 128 'An applied analysis of ACE and CBIT reforms in the EU, door Ruud de Mooij (CPB) en Michael Devereux (Centre for Business Taxation van de Universiteit van Oxford).

Ongelijke behandeling van eigen- en vreemd vermogen
De vennootschapsbelasting in Europese landen bevoordeelt de financiering van schuld boven eigen vermogen omdat alleen rente aftrekbaar is voor bedrijven en de kosten van eigen vermogen niet. De overheid stimuleert bedrijven daarmee om veel schuld te nemen. Door de financiële crisis staat deze verstoring internationaal in het middelpunt van de belangstelling. Immers, bedrijven met veel schuldfinanciering zijn kwetsbaarder voor faillissement, waardoor een economische neergang wordt versterkt. Bovendien maken landen met relatief hoge Vpb-tarieven zich zorgen om de uitholling van hun belastinggrondslag door financiële constructies van multinationals. Er is daarom belangstelling voor alternatieve stelsels, waarbij schuld en eigen vermogen op dezelfde manier worden behandeld: ACE en CBIT.

  • ACE (Allowance for Corporate Equity) behandelt eigen vermogen op dezelfde manier als schuld momenteel wordt behandeld. Het staat een aftrek toe voor een vast rendement op het eigen vermogen.
  • CBIT (Comprehensive Business Income Tax) behandelt vreemd vermogen op dezelfde manier als eigen vermogen momenteel wordt behandeld. Het staat dus geen renteaftrek meer toe voor bedrijven.

Renteaftrekbeperking een goede stap voor Nederland...
In het Discussion Paper worden beide alternatieven geanalyseerd met een economisch model voor Europa. Uit de analyse blijkt dat de meeste individuele lidstaten baat hebben bij de invoering van een CBIT, indien andere landen niet volgen. Weliswaar verhoogt de afschaffing van de renteaftrek de kapitaalkosten, waardoor investeringen dalen. Maar tegelijkertijd maakt grondslagverbreding het mogelijk de Vpb-tarieven te verlagen. Dit laatste heeft gunstige economische effecten omdat een land aantrekkelijker wordt als vestigingsplaats en doordat multinationals een groter deel van hun winst in het land laten neerslaan. Met name Nederland profiteert omdat in ons land veel multinationals aanwezig zijn.

Dit resultaat biedt ondersteuning voor een beleid van grondslagverbreding en tariefverlaging. Een dergelijk beleid hebben veel Europese landen de afgelopen jaren gevoerd, inclusief Nederland. Staatsecretaris De Jager heeft onlangs aangekondigd dat hij de renteaftrek in de Nederlandse Vpb wil beperken en met de opbrengst mogelijk het tarief van de vennootschapsbelasting wil verlagen. Hoewel dit voorstel veel minder ver gaat dan een echte CBIT, is dit een stap in dezelfde richting. Volgens de modelanalyse pakt dit gunstig uit voor de economie en de welvaart in Nederland.

... maar Europa is meer gebaat bij een aftrek voor eigen vermogen
De analyse hierboven geldt alleen als een Nederland als enige haar tarief verlaagt. Zo'n tariefverlaging is minder gunstig als omringende landen hetzelfde doen. In dat geval wordt Nederland namelijk niet aantrekkelijker dan andere landen voor de vestiging van nieuwe bedrijven of de papieren winst van multinationals. Indien EU-lidstaten de vennootschapsbelasting zouden coördineren, wordt het aantrekkelijker om een ACE-stelsel in te voeren. Dit stelsel neutraliseert de fiscale behandeling van eigen- en vreemd vermogen en maakt tegelijkertijd kapitaal goedkoper voor bedrijven waardoor de investeringen toenemen. Dit verhoogt de Europese welvaart.

We onderzoeken de invloed van twee hervormingen in de vennootschapsbelasting (Vpb) die de discriminatie tussen de financiering door eigen en vreemd vermogen wegnemen met behulp van een toegepast algemeen-evenwichtsmodel voor de EU. Deze publicatie is Engelstalig.

De twee hervormingen zijn: de aftrek van eigen vermogen (ACE) en de alomvattende heffing op inkomen van ondernemingen (CBIT). Het model is gekalibreerd op basis van recente empirische schattingen uit de literatuur. De resultaten laten zien dat, als overheden hun Vpb-tarieven gebruiken om het overheidsbudget neutraal te maken na een hervorming, CBIT het meest aantrekkelijk is voor de meeste Europese landen. Dit is het geval vanwege gunstige effecten op winstallocatie en de vestiging van winstgevende bedrijven. Als Europa een gecoördineerd beleid kiest, dan is de ACE echter aantrekkelijker. Een combinatie van ACE en CBIT is altijd welvaartsverbeterend.

Auteurs

Ruud de Mooij
M.P. Devereux

Lees meer over