On the optimal timing of reductions of CO2 emissions; an economists' perspective on the debate on "when flexibility"

Door tijdig te investeren in een goed klimaat en schone technologie kan bijvoorbeeld onomkeerbare schade aan het milieu worden voorkomen. Verder treden tijdens het gebruik van nieuwe productieprocessen vaak belangrijke leereffecten op: door gebruik verbetert de technologie. Ook kan met het ontwikkelen van schone technologie een aantrekkelijk exportproduct ontwikkeld worden en kunnen nieuwe winstgevende markten worden 'gecreëerd'. Dergelijke argumenten pleiten juist voor een snel beleid gericht op reductie van CO₂-emissies.

Dit is de belangrijkste conclusie uit het CPB Discussion Paper 'On the Optimal Timing of Reductions of CO₂ Emissions' van Henri de Groot. Het Discussion Paper bevat een overzicht van de argumenten die in de literatuur naar voren zijn gebracht in het onderzoek naar de optimale timing van klimaatbeleid. De auteur illustreert een aantal van deze argumenten met een eenvoudig model waarin economie en milieu elkaar wederzijds beïnvloeden.

Uit recente publicaties van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) blijkt dat klimaatverandering waarschijnlijk een reëel verschijnsel is en dat menselijk handelen een belangrijke bijdrage levert aan het huidige klimaatprobleem. Serieuze beleidsmaatregelen zijn nodig om te komen tot stabilisatie van de uitstoot van broeikasgassen op acceptabele niveaus. De vraag wanneer beleid gevoerd dient te worden, staat centraal in deze studie.

Wachten met het nemen van maatregelen was lange tijd het dominante argument in het debat. In de toekomst komen immers betere technieken beschikbaar, die een goedkoper en effectiever beleid mogelijk maken. Tevens is het wenselijk om landen ruim de tijd te gunnen om hun economie om te buigen in een duurzame richting. Ook onzekerheid kan pleiten voor uitstel. Door uit te stellen kan men immers vermijden te investeren in dure maatregelen die in de toekomst wellicht overbodig blijken te zijn.

Hoewel deze argumenten stuk voor stuk hout snijden, zijn er ook belangrijke argumenten die pleiten voor versnelde actie:

1. De ontwikkeling van nieuwe technologie en het in gebruik nemen daarvan vergt forse investeringen die pas op termijn rendement opleveren. De verbetering die vaak vereist is om de nieuwe technologie te kunnen laten concurreren met bestaande alternatieven, zal vaak pas optreden wanneer men de technologie ook daadwerkelijk gebruikt en men leert hoe de technologie verder verbeterd kan worden;
2. Strikt milieubeleid kan de concurrentiepositie van landen verbeteren en leiden tot de ontwikkeling van nieuwe aantrekkelijke exportmarkten;
3. Vanuit technische hoek wordt vaak gewezen op het enorme potentieel aan relatief goedkope maatregelen dat momenteel nog niet wordt benut en dat door een strenger beleid wellicht wel toepasbaar zal worden;
4. Ecologen benadrukken dat het klimaatsysteem gevoelig is voor onomkeerbare effecten; versneld beleid is wenselijk om mogelijke catastrofes te voorkomen;
5. Tot slot is er een politiek argument dat het redelijk is, dat de rijke landen die het gros van de huidige problemen hebben veroorzaakt, het voortouw nemen. Daarmee geven ze het goede voorbeeld aan de minder ontwikkelde landen en kunnen toekomstige onderhandelingen, gericht op toetreding van deze landen, wellicht gemakkelijker verlopen

Het Discussion Paper illustreert een aantal van deze argumenten met behulp van een zeer eenvoudig en gangbaar model (DICE). Met name wanneer men rekening houdt met het endogene karakter van technologische ontwikkeling, wordt versnelde actie een aantrekkelijke strategie. Uitstel van klimaatbeleid leidt tot substantiële toename van de kosten van het stabiliseren van CO₂-concentraties.