5 april 2017

Optimale belastingroutes: omleiden van investeringen loont

Landen hebben regelingen ter voorkoming van dubbele belastingen op internationale winstuitkeringen. Daarnaast worden in bilaterale belastingverdragen vaak verlaagde tarieven van de bronbelasting op onder meer dividenden afgesproken. De belastingdruk wordt verder gereduceerd door treaty shopping. Daarbij laten multinationals investeringen via derde landen lopen om gebruik te maken van potentiële verdragsvoordelen die de directe route niet biedt. Dit omleiden van directe buitenlandse investeringen levert wereldwijd gemiddeld een belastingverlaging op van 6 procentpunt. Hierbij blijven de mogelijkheden tot verlaging van de vennootschapsbelasting die afgedragen wordt in het gastland van de investeringen buiten beschouwing.

Dit gegeven is verkregen door een netwerkmethode toe te passen op het belastingnetwerk van 108 landen; zoals in een vervoersnetwerk de kortste routes worden berekend, worden in de netwerkmethode de belastingkosten geminimaliseerd bij het repatriëren van winsten. De netwerkmethode identificeert bovendien de landen die in aanmerking komen voor de rol van doorsluisland (het derde land). Het Verenigd Koninkrijk staat bovenaan de lijst van doorsluislanden in het belastingnetwerk, Nederland staat vierde op die lijst.

De econometrische analyse laat zien dat de indicator voor doorsluislanden in het belastingnetwerk een robuuste verklarende variabele is voor bilaterale buitenlandse investeringen. Doorsluislanden hebben significant grotere directe investeringsvoorraden in het buitenland dan andere landen. Daarnaast worden er in doorsluislanden grotere investeringen gedaan door andere landen. Als de waarde van de indicator met 1 standaard deviatie toeneemt, kan de bilaterale buitenlandse investeringsvoorraad met ongeveer 22 procent toenemen.

Met een treaty shopping variabele wordt aangegeven of de investeringsroute tussen twee landen ook de goedkoopste is in termen van belastingdruk. Het blijkt dat goedkopere routes ook significant meer investeringen aantrekken. De semi-elasticiteit van 1,7 geeft aan dat een 10 procentpunt hogere belasting tot een 17% lagere buitenlandse investeringsvoorraad leidt.

Deze studie is een update en uitbreiding van de CPB publicatie ‘Ranking the Stars: een netwerkanalyse van belastingverdragen’ uit 2014.