Privaat en sociaal rendement onderwijs

Het deelnemen aan onderwijs kan gezien worden als een investeringsproces met kosten en baten. De kosten bestaan uit de directe kosten aan onderwijs en indirecte kosten in de vorm van gederfd loon. De opbrengsten kunnen bijvoorbeeld bestaan uit een hoger salaris of een betere gezondheid. Op basis van deze kosten en baten kan een rendement worden uitgerekend. Het private rendement is het rendement op basis van de private kosten en baten, dat derhalve ten deel valt aan de onderwijsdeelnemer zelf. Het sociale rendement is het rendement op basis van de maatschappelijke kosten en de maatschappelijke baten. Zo wordt een groot deel van de directe kosten van het onderwijs gedragen door de overheid. Maar er kunnen ook baten van onderwijs zijn voor anderen dan de deelnemer zelf. Bijvoorbeeld omdat de hogere opleiding van persoon A leidt tot een hogere productiviteit van persoon B, of omdat de hogere opleiding persoon A weerhoudt van criminele activiteiten die schadelijk zouden kunnen zijn voor persoon B. De sociale baten zijn dan de optelsom van de baten van de onderwijsdeelnemer en de baten van anderen.