Is voorkomen beter dan genezen?

In dit memorandum wordt ingegaan op preventie van ziekten binnen de curatieve sector. Hierbij wordt speciale aandacht aan huisartsen gegeven.

Uit het onderzoek blijkt dat er waarschijnlijk vanuit het sociale optimum gezien onvoldoende preventie plaats vindt in de curatieve sector. Zowel de financiële als de niet-financiële prikkels zijn in deze sector niet erg op preventie gericht. Door de stelselherziening wordt de concurrentie tussen verzekeraars vergroot en kunnen de prikkels nog slechter komen te liggen.

In een eenvoudig theoretisch model worden de financiële prikkels voor preventie voor huisartsen onder verschillende honoreringssystemen geanalyseerd. Ethische overwegingen van artsen spelen in dat model geen rol, hoewel dat in werkelijkheid natuurlijk wel het geval kan zijn. Onder een abonnementssysteem is er in het eenvoudige model altijd minder preventie dan sociaal wenselijk is, o.a. omdat de huisarts een aantal externe effecten niet meeneemt. Onder een verrichtingensysteem wordt preventie minder uitgevoerd naarmate het effectiever is. De prikkels liggen daar dus verkeerd. In theorie is het wel mogelijk om een tarief uit te rekenen waarbij het niveau van preventie optimaal is. Als preventie observeerbaar is, kan het optimale niveau van preventie worden bereikt met 'target payments'. Huisartsen krijgen dan een lump sum als ze een bepaald niveau van preventie halen. Verzekeraars kunnen meer externaliteiten in aanmerking nemen dan huisartsen. Zij hebben echter ook niet de optimale prikkel voor preventie, omdat de verzekerden kunnen wisselen van verzekeraar waardoor de baten bij een andere verzekeraar neerslaan. Een theoretisch mogelijke beleidsoptie is dat verzekeraars elkaar kunnen compenseren voor de kosten van preventie als verzekerden overstappen. Verder zou het basispakket uitgebreid kunnen worden met een aantal kosten-effectieve vormen van preventie, er kunnen 'target payments'worden ingevoerd en subsidies worden gegeven om artsen beter op de hoogte te brengen van de effectiviteit van preventie. Deze beleidsopties moeten nog wel nader worden bekeken omdat ze uit een vereenvoudigd theoretisch model volgen.

Dit is een Engelstalige publicatie.