21 april 2020

Kansrijk belastingbeleid

CPB brengt effecten van mogelijke belastingmaatregelen in kaart

Persbericht
Een lagere zorgtoeslag leidt tot een hoger arbeidsaanbod , maar de inkomensongelijkheid stijgt. Een CO2-belasting draagt bij aan het klimaat en het overheidsbudget, maar levert ook een lastenverzwaring op voor het bedrijfsleven. Een btw-stelsel met een uniform tarief draagt bij aan een betere werking van de economie en minder uitvoeringskosten. Dit zijn drie conclusies over de effecten van bijna honderd belastingmaatregelen die het Centraal Planbureau (CPB) zojuist heeft gepubliceerd in Kansrijk belastingbeleid.
primary-image 740x420

Pieter Hasekamp, directeur CPB: “Op dit moment zien we vanuit heel veel kanten voorstellen om het Nederlandse belastingbeleid te moderniseren. Deze publicatie zet de verwachte effecten van voorgestelde maatregelen systematisch op een rij, en helpt beleidsmakers zo bij het maken van gefundeerde keuzes in dit complexe gebied.”

In de publicatie presenteert het CPB de verwachte effecten op economische indicatoren, zoals arbeidsaanbod en investeringen, herverdeling en het overheidsbudget. De onderzochte beleidsmaatregelen beslaan een breed terrein. Het gaat om wijzigingen in de inkomstenbelasting en toeslagen, belastingen op ondernemingen en overige kapitaalinkomens, indirecte belastingen en belastingen om klimaat- en milieuvriendelijk gedrag te stimuleren.

De publicatie verschijnt middenin de coronacrisis. Van de maatregelen worden vooral de structurele effecten beschreven. In een aantal gevallen zullen bepaalde budgettaire effecten op korte termijn anders zijn dan op het moment van schrijven was voorzien. Dat geldt vooral voor de budgettaire effecten van maatregelen bij de vennootschapsbelasting. 

Kansrijk belastingbeleid is de eerste publicatie in de nieuwe reeks Kansrijk Beleid 2020, die voortbouwt op de reeks uit 2016. Het Centraal Planbureau (CPB), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceren deze reeks als voorbereiding op de landelijke verkiezingen in 2021. Per beleidsterrein worden de effecten van vele mogelijke en voorgestelde maatregelen op een grondige manier op een rijtje gezet. 

De publicatie verschijnt middenin de coronacrisis. Van de maatregelen worden vooral de structurele effecten beschreven. In een aantal gevallen zullen bepaalde budgettaire effecten op korte termijn anders zijn dan op het moment van schrijven was voorzien. Dat geldt vooral voor de budgettaire effecten van maatregelen bij de vennootschapsbelasting. 

20 mei 2020: Erratum opbrengsten van een digitale dienstenbelasting
In Kansrijk Belastingbeleid staat abusievelijk vermeld dat de opbrengst van een digitale dienstenbelasting (DST) waarschijnlijk beperkt is tot enkele tientallen miljoenen euro’s (tabel 3 in samenvatting, tabel 4.1 en op bladzijde 99). Dat is niet correct, er had moeten staan 0,2 mld euro. De schatting blijft overigens zeer onzeker. Het Erratum is hierboven als PDF-bestand te downloaden.

21 april 2020
In november 2014 heeft het CPB het Micsim-model gepresenteerd: een microsimulatiemodel voor de analyse van wijzigingen in de loon-en inkomstenbelasting, heffingskortingen en toeslagen in Nederland. Micsim is in de afgelopen jaren verder ontwikkeld en dit achtergronddocument beschrijft drie recente verbeteringen van het model.

Ten eerste is Micsim uitgebreid met mensen die een WW uitkering ontvangen. De uitbreiding betreft de modellering van de WW-status (het al dan niet ontvangen van een ww uitkering). Op deze manier worden ook reacties van ww’ers op wijzigingen in het belastingstelsel meegenomen in de modelsimulaties. Ten tweede is Micsim uitgebreid met zelfstandigen. Het gaat hierbij om de modellering van de ‘keuze’ om al dan niet als zelfstandige te werken (de zogenaamde ‘extensieve marge’). Op deze manier worden ook de reacties van zelfstandigen op wijzigingen in het belastingstelsel meegenomen in de modelsimulaties. Ten derde zijn de schattingen van de preferenties in Micsim verbeterd. Het gaat om een verbetering van de schattingsmethode, waardoor de schattingsresultaten nauwkeuriger zijn.

Downloads

MICSIM 2.0
Engels, Pdf, 385.4 KB

In dit achtergronddocument bespreken we deze verbeteringen en presenteren we de geactualiseerde arbeidsaanbodelasticiteiten. Uit een vergelijking met eerdere resultaten blijkt dat de recente verbeteringen in Micsim de arbeidsaanbodreacties niet substantieel hebben veranderd. 

Auteurs

21 april 2020
Dit achtergronddocument presenteert nieuwe schattingen van arbeidsaanbodelasticiteiten, die gebruikt worden voor beleidssimulaties met het Micsim-model. Sinds de introductie van Micsim in 2014, is het model gebaseerd op geschatte preferenties (voor werk, vrije tijd, en kinderopvang) op het Arbeidsmarktpanel in de periode 2006 - 2009. De schattingen zijn opnieuw uitgevoerd op deze data, maar met een verbeterde methode die de nauwkeurigheid van de geschatte elasticiteiten vergroot. De nieuwe schattingen zijn voor het eerst gebruikt bij de modelsimulaties met Micsim in de publicatie 'Kansrijk Belastingbeleid'.

De verbeterde schattingen over 2006 – 2009 zijn vergelijkbaar met de oude schattingen en veranderen weinig aan de uitkomsten van modelsimulaties. Voor de meeste huishoudenstypen zijn de geschatte arbeidsaanbodelasticiteiten iets hoger, maar de verschillen zijn niet substantieel. Modelsimulaties van diverse beleidsmaatregelen laten zien dat de aanpassing van de preferenties weinig verschil maken voor de uitkomsten.
 

We baseren schattingen op de jaren 2006 – 2009, omdat deze het meest representatief zijn voor de structurele situatie van de Nederlandse economie. Micsim is een structureel model bedoeld om werkgelegenheidseffecten van beleidswijzigingen op de lange termijn te simuleren. In de jaren 2006 – 2009 was de werkloosheid relatief laag. In een periode van lage werkloosheid reflecteren geobserveerde keuzes het beste de voorkeuren. 

We kiezen ervoor om de schattingen nog niet te updaten naar recentere jaren, omdat de beschikbare jaren tot en met 2015 vanwege de hoge onvrijwillige werkloosheid minder geschikt zijn.  De keuze om de voorkeuren te baseren op de periode 2006-2009 heeft weinig invloed op de modeluitkomsten van Micsim. Een gevoeligheidsanalyse waarbij gekeken is naar alternatieve tijdsperioden laat zien dat het gebruik van recentere jaren leidt tot vergelijkbare modeluitkomsten.

Auteurs