Een belangrijke taak van het CPB is het maken van prognoses voor de ontwikkeling van de Nederlandse economie op korte, middellange en lange termijn. De kortetermijnramingen hebben betrekking op het lopende en het volgende jaar. De middellange termijn is 4 à 5 jaar (een kabinetsperiode) en de lange termijn beslaat 20 à 40 jaar en soms nog meer.

Ramingen op korte termijn

Elk kwartaal publiceert het CPB een kortetermijnraming voor de Nederlandse economie en de wereldeconomie. Deze ramingen hebben altijd betrekking op het lopende en het volgende jaar. Tweemaal per jaar worden uitgebreide analyses gepresenteerd: in maart/april verschijnt het Centraal Economisch Plan (CEP) en op de Derde dinsdag van september, tegelijk met de Miljoenennota, verschijnt de Macro Economische Verkenning (MEV). Tussentijds, in juni en in december, worden deze raming geactualiseerd.

In de kortetermijnramingen wordt aandacht besteed aan de internationale conjunctuur, de Nederlandse volumeconjunctuur op macro-niveau (economische groei, consumptie, investeringen, uitvoer en invoer), prijzen en winsten, arbeid en inkomen (lonen, werkgelegenheid, arbeidsaanbod, werkloosheid en koopkracht) en de overheidsfinanciën.

Scenario’s voor de middellange termijn

Voorafgaand aan een nieuwe kabinetsperiode publiceert het CPB een macro-economische verkenning voor de daaropvolgende vier of vijf jaren. Deze middellangetermijnverkenning (mlt) reikt tot het einde van de nieuwe kabinetsperiode. In de analyse voor de mlt gaan we ervan uit dat het bestaande overheidsbeleid doorgezet wordt. De beleidsarme middellangetermijnverkenning vormt de basis voor de analyse van verkiezingsprogramma’s of een regeerakkoord.

Na het aantreden van een nieuw kabinet is het gebruikelijk om een actualisatie van de economische verkenning te publiceren, waarin ook de effecten van het kabinetsbeleid zijn verwerkt.Sinds 1955 maakt het CPB scenariostudies. Iedere vijf tot zeven jaar verschijnt een studie met een coherente visie op de toekomst. Het doel van deze studies is beleidsmakers te ondersteunen bij het maken van langetermijnkeuzes.

De besluitvorming van nu gaat uit van de huidige kennis en maakt een inschatting van toekomstige ontwikkelingen. Voor beleidsbeslissingen met een lange looptijd of grote investeringen moeten beleidsmakers een afweging maken tussen de voordelen van wachten (met de kans dat er meer kennis beschikbaar komt) en de kosten van het uitstel.

Scenario’s bieden verschillende toekomstperspectieven waartegen de beleidsmakers hun beslissingen en de langetermijneffecten daarvan kunnen afzetten. In scenario’s worden historische ontwikkelingen, huidige feiten en toekomsttrends gebundeld tot consistente toekomstbeelden. Ze dwingen beleidsmakers om alle mogelijke gevolgen van hun beslissingen onder ogen te zien en te heroverwegen.

Scenario’s voor de lange termijn

Sinds 1955 maakt het CPB scenariostudies voor de lange termijn. Iedere vijf tot zeven jaar verschijnt een studie met een coherente visie op de toekomst. Het doel van deze studies is beleidsmakers te ondersteunen bij het maken van strategische keuzes.

De besluitvorming van nu gaat uit van de huidige kennis en maakt een inschatting van toekomstige ontwikkelingen. Voor beleidsbeslissingen met een lange looptijd of grote investeringen moeten beleidsmakers een afweging maken tussen de voordelen van wachten (met de kans dat er meer kennis beschikbaar komt) en de kosten van het uitstel.

Scenario’s bieden verschillende toekomstperspectieven waartegen de beleidsmakers hun beslissingen en de langetermijneffecten daarvan kunnen afzetten. In scenario’s worden historische ontwikkelingen, huidige feiten en toekomsttrends gebundeld tot consistente toekomstbeelden. Ze dwingen beleidsmakers om alle mogelijke gevolgen van hun beslissingen onder ogen te zien en te heroverwegen.

Gebruik en misbruik van scenario's

Het proces van het doordenken van verschillende mogelijke toekomstbeelden prikkelt het voorstellingsvermogen. Hierbij moeten de belangrijkste krachten worden onderscheiden van bijzaken. Scenario’s zijn dan ook nooit volledig en geven geen kristalheldere uitkomsten. Het doel is dan ook niet om de toekomst te voorspellen, maar om beleidsmakers erop voor te bereiden.

Meest recente publicaties