9 september 2010

Het effect van mededinging op de kwaliteit van het proces en de uitkomst van zorg door ziekenhuizen: een empirisch onderzoek voor Nederland

Effecten concurrentie tussen ziekenhuizen vooralsnog beperkt

Persbericht
Concurrentie tussen ziekenhuizen leidt tot snellere diagnosestellingen en een strakkere operatieplanning, maar heeft vooralsnog geen effect op de gezondheid van patiënten.

Dit concluderen de CPB-onderzoekers Michiel Bijlsma, Pierre Koning, Victoria Shestalova en Ali Aouragh in het vandaag verschenen CPB Discussion Paper 157 'The effect of competition on process and outcome quality of hospital care: An empirical analysis for the Netherlands'. De studie gebruikt hiervoor tien kwaliteitsindicatoren uit de Nederlandse Basisset Prestatie-Indicatoren Ziekenhuizen van de Inspectie van de Gezondheidszorg.

Concurrentie tussen ziekenhuizen heeft vooralsnog geen effect op de kwaliteit van de zorg, bijvoorbeeld gemeten in minder (ongeplande) heroperaties of een lagere mortaliteit. Wel is er sprake van een bescheiden effect op het zorgproces. De onderzoekers vermoeden dat ziekenhuizen zich als reactie op de concurrentie met omliggende ziekenhuizen eerst zijn gaan concentreren op kostenefficiëntie en procesverbeteringen, die vaak makkelijker realiseerbaar zijn. Het blijft dan ook mogelijk dat in een later stadium meer substantiële effecten van concurrentie in de zorg te zien zijn.

De Basisset Prestatie-Indicatoren Ziekenhuizen is in de periode 2004-2008 verzameld. De Basisset biedt de mogelijkheid om verschillende aspecten van zorgkwaliteit te meten. In deze studie maken onderzoekers gebruik van een selectie van twee types indicatoren. Procesindicatoren geven informatie over de kwaliteit van de operatieplanning en de organisatie van de diagnostiek in ziekenhuizen. Zo duidt een lager percentage van operatieafzeggingen kort vóór de operatie op een betere logistiek, net als snelle diagnoses of spoedige operaties. Uitkomstindicatoren meten de gezondheid van patiënten tijdens en na de behandeling, bijvoorbeeld sterfte, ongeplande heroperaties, pijnscores en letselschade.

In deze studie analyseren wij de relatie tussen concurrentie en kwaliteit van de geleverde zorg door ziekenhuizen in Nederland. We analyseren de periode 2004-2008, waarin als belangrijke hervorming de tarieven in de zorgsector zijn vrijgegeven. Deze publicatie is Engelstalig.

Als gevolg van de genoemde hervormingen is de aandacht voor kwaliteit en transparantie van de zorg toegenomen. Wij maken gebruik van gegevens van de Inspectie voor de Gezondheidszorg voor de periode 2004-2008. Dit betreft alle Nederlandse algemene en academische ziekenhuizen en biedt inzicht in zowel hun proceskwaliteit (o.a. het percentage van afgezegde operaties op korte termijn en het percentage van diagnoses op borstkanker die binnen 5 dagen zijn uitgevoerd) als uitkomstkwaliteit (o.a. mortaliteit).

Wij schatten een bivariaat model dat rekening houdt met de correlatie tussen het niveau van de kwaliteitsindicatoren en de beslissingen van ziekenhuizen om deze informatie openbaar te maken. Wij vinden dat concurrentie effect heeft gehad op een aantal procesindicatoren, maar niet op de uitkomstindicatoren.

Auteurs

Michiel Bijlsma
Pierre Koning
Victoria Shestalova

Lees meer over