30 augustus 2013

Bilaterale belastingverdragen en buitenlandse investeringen

Belastingverdrag verhoogt buitenlandse investeringen met ongeveer 20%

Persbericht
Ieder nieuw belastingverdrag verhoogt de buitenlandse investeringen gemiddeld met 20%. Door de spilfunctie van Nederland in een netwerk van belastingverdragen zijn de ingaande en uitgaande investeringsstromen hoger.

In tegenstelling tot hetgeen soms beweerd wordt is Nederland geen belastingparadijs, maar een doorsluisland ten gunste van de belastingplanning van multinationale ondernemingen. Dat concluderen de CPB-onderzoekers Arjan Lejour en Maarten van ‘t Riet in de vandaag verschenen CPB Policy Brief 2013/07'Bilaterale Belastingverdragen en Buitenlandse Investeringen'.

Bedrijven overal ter wereld doen aan fiscale planning om zo min mogelijk belasting te betalen. Bilaterale belastingverdragen worden afgesloten tussen regeringen van landen ter voorkoming van dubbele belastingen voor de bedrijven. Dergelijke verdragen dragen bij aan de aantrekkelijkheid van een land voor bedrijven en hun fiscale routes. Nederland heeft een groot aantal bilaterale belastingverdragen afgesloten, die tot een flinke toename van de directe buitenlandse investeringen hebben geleid. Gemiddeld verhoogt een nieuw belastingbedrag die investeringen met 20%, zo blijkt uit nieuw CPB-onderzoek.

Nederland is geen belastingparadijs, maar een doorsluisland voor het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen. Doorsluislanden profiteren ten koste van de belastingsinkomsten van de landen waar de investeringen worden gedaan (‘gastlanden’). Belastingparadijzen (‘tax havens’) zijn tijdelijke eindbestemmingen van de uitgekeerde winsten, hetgeen ten koste gaat van de belastingheffing in de herkomstlanden van de investerende bedrijven.

Aan dergelijke constructies zitten vanuit economisch perspectief twee kanten. Het kan overheden die geconfronteerd worden met verminderde belastingopbrengsten, dwingen tot meer efficiëntie in hun publieke dienstverlening. Aan de andere kant kunnen de gewenste overheidsuitgaven in gevaar komen door de verminderde inkomsten.

Gezien het bestaande wereldwijde verdragennetwerk en de wereldwijde belastingconcurrentie hebben eenzijdige maatregelen tegen de mogelijk nadelige gevolgen van belastingplanning weinig effect. Dat leidt slechts tot de verplaatsing van routes. Alleen internationale samenwerking kan op dit punt effectief zijn.

Lees ook het bijbehorende CPB Achtergronddocument 'De economische betekenis van bilaterale belastingverdragen'.

Contactpersonen

Lees ook het bijbehorende persbericht en CPB Achtergronddocument.

Het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen gebeurt over een netwerk van landen. Bilaterale verdragen ter voorkoming van dubbele belasting dragen bij aan de aantrekkelijkheid van routes via Nederland.

Belastingverdragen leiden in principe tot een toename van de directe buitenlandse investeringen. Eigen onderzoek bevestigt dat een nieuw belastingverdrag de buitenlandse investeringen met gemiddeld twintig procent verhoogt. Eveneens wordt gevonden dat een spilfunctie in het verdragennetwerk de ingaande en uitgaande investeringsstromen doet toenemen.

Doorsluislanden profiteren ten koste van de belastinginkomsten van gastlanden van de investeringen. Belastingparadijzen, of tax havens, hebben een andere rol in het netwerk. Zij zijn de tijdelijke eindbestemming van uitgekeerde winsten. Het bestaan van belastingparadijzen gaat ten koste van de herkomstlanden.

De belastingverdragen moeten gezien worden in het licht van vestigingsplaatsconcurrentie tussen landen. Daar zitten twee kanten aan. Verminderde opbrengsten van belasting op kapitaalinkomen kunnen nationale overheden disciplineren tot het efficiënter voortbrengen van publieke voorzieningen. Tegelijkertijd komt de maatschappelijk gewenste herverdeling onder druk.

Vanwege de belastingconcurrentie en het verdragennetwerk zullen eenzijdige maatregelen tegen de nadelige gevolgen van internationale belastingplanning van multinationale ondernemingen weinig effect hebben. Hogere effectieve belastingen op kapitaalinkomen leiden ertoe dat de buitenlandse investeringen via andere landen geleid worden. Internationale samenwerking kan effectief zijn als landen bindende afspraken met elkaar maken.

Downloads

Lees meer over