Uitbreiding EU: harde afspraken over uitbreidingsdatum bij voldoen aan strenge toetredingsvoorwaarden

Vandaag verschijnen deze essays van de beide planbureaus in een gezamenlijke publicatie: 'Trends, dilemma's en beleid: essays over ontwikkelingen op langere termijn'. Eén van de essays heeft tot onderwerp 'Internationalisering en Europese integratie'.

Enige beleidsopties die het CPB hierin schetst:

Ondersteun ontwikkelingen naar flexibele integratie in de EU, maar pas op voor een Europa à la carte
De grotere heterogeniteit van landen binnen de Europese Unie (EU) als gevolg van de uitbreiding versterkt de behoefte aan flexibele integratie. Maar hier is wel voorzichtigheid geboden. Als een land besluit om op bepaalde terreinen niet te integreren, kan dit soms schadelijk zijn voor de lidstaten die dit wel doen.

Pas op voor protectie vermomd als een pleidooi voor level playing field
Binnen de EU zijn de belangen bij de EU-uitbreiding sterk verdeeld. De landen die de noodzakelijke hervorming van de structuurfondsen, instituties of het gemeenschappelijk landbouwbeleid geen warm hart toedragen, kunnen daarom de EU-uitbreiding traineren. Dit kan bijvoorbeeld door misbruik van het begrip level playing field, dat wil zeggen: door op alle terreinen van het acquis communautaire gelijke condities en instituties op de interne markt te eisen. Voor alle Midden- en Oost-Europese landen kan dit nog vele jaren duren. Ook het blokkeren van institutionele hervormingen in de EU kan de uitbreiding vertragen.

Pleit ervoor dat de EU zich committeert aan een uitbreidingsdatum, gekoppeld aan strenge en verifieerbare toetredingsvoorwaarden
Commitment omtrent de uitbreidingsdatum kan een drukmiddel zijn voor de EU om hervormingen door te voeren. Dit moet worden gekoppeld aan commitment ten aanzien van strenge en verifieerbare toetredingsvoorwaarden waaraan de kandidaat-lidstaten moeten voldoen, d.w.z. een soort kern-acquis. Kandidaat-lidstaten zullen zo worden gestimuleerd te investeren in de ontwikkeling van instituties en in hervorming van de economische structuur. Dit vergroot de kans op een succesvolle EU-uitbreiding.