16 juni 2017

De elasticiteit van belastbaar inkomen van zelfstandigen: heterogeniteit van hervormingen en inkomensniveaus

In hoeverre reageert het belastbaar winstinkomen van zelfstandigen op een verandering van de belastingtarieven? We kijken naar belastinghervormingen in de periode 1999-2012 om te achterhalen in hoeverre zelfstandigen hun winst aanpasten aan de nieuwe tarieven.

We vinden allereerst dat de elasticiteit van het winstinkomen 0,3 bedraagt. Dit betekent dat het belastbaar inkomen van zelfstandigen met 0,3% stijgt als het marginale tarief met 1% daalt.

We vinden grote verschillen in de aanpassing van het winstinkomen naar inkomenshoogte, grootte van de hervormingen en bron van inkomen. Zelfstandigen met een lager inkomen reageren sterker op een belastingverandering dan zelfstandigen met een hoger inkomen. En zelfstandigen reageren sterker op de grote belastingherziening van 2001 dan op de kleinere hervormingen van de zelfstandigenaftrek in 2005 en de introductie van de MKB-winstvrijstelling in 2007. We vinden echter weinig verschillen tussen demografische groepen, zoals tussen mannen en vrouwen of naar opleidingshoogte. Ten slotte tonen we aan dat zelfstandigen sterker reageren op financiële prikkels dan werkenden met looninkomen.

Zelfstandigen hebben meer mogelijkheden dan werknemers om hun inkomen aan te passen. Zo kunnen zelfstandigen eenvoudiger minder inkomen opgeven of minder inkomen genereren door uren of investeringen aan te passen. Daarnaast hebben ze meer recht op vrijstellingen en aftrekposten. Het huidige onderzoek kan hier echter geen onderscheid in maken.

We gebruiken voor deze studie het Arbeidsmarktpanel (AMP) van het CBS. Dit bestand bevat, voor zowel werknemers als zelfstandigen, informatie over de belastingaangifte en achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, opleiding, geslacht, en samenstelling van het huishouden.

Auteurs

Nicole Bosch
Henk-Wim de Boer