De rol van de overheid bij waarborgfondsen in de semipublieke sector

Overheidsgaranties die betrekking hebben op commerciële bedrijven of consumenten blijven dus buiten beschouwing. De overheid kan bijvoorbeeld het ontstaan van een waarborgfonds faciliteren door het storten van een eerste inleg of garant staan voor het waarborgfonds, via een zogenaamde achterborgstelling. De analyse is een theoretische beschouwing die uitgaat van een greenfield setting, waarin wordt overwogen om een nieuw waarborgfonds op te richten.

Voor de overheid is alleen een rol weggelegd als de markt faalt en de gevolgen daarvan groot zijn voor de samenleving. In de context van deze notitie kan marktfalen op verschillende niveaus spelen: marktfalen dat ten grondslag ligt aan financieringsproblemen van semipublieke instellingen, en verschillende vormen van marktfalen die het functioneren van het instrument waarborgfonds belemmeren.

De centrale ratio voor een achterborgvoorziening is het bestaan van onverzekerbare beleidsrisico’s. Onzekerheid over toekomstig beleid is een belangrijke risicofactor, die investeringen van semipublieke instellingen onderscheidt van private investeringen. Deze risico’s kunnen niet effectief worden ondervangen door een waarborgfonds zonder achtervang van de overheid. Met een achterborg biedt de overheid een verzekering tegen de mogelijkheid van eigen opportunistisch gedrag. Het probleem met de achterborg is dat het niet alleen beleidsrisico’s afdekt, maar alle sectorrisico’s. Hierdoor ontstaat moreel gevaar, dat opgevangen kan worden door monitoring en bevoegdheden om het waarborgfonds in te laten grijpen.