Kwaliteit en ziekenhuiskeuze voor cataractoperaties: de winnaar krijgt het meeste

Het helpt verzekeraars om goede contracten af te sluiten, ziekenhuizen om hun zorg zo nodig te verbeteren en het helpt consumenten bij het maken van een keuze voor de beste zorgaanbieder. Eén belangrijke voorwaarde voor ons stelsel van gereguleerde concurrentie is dat consumenten actief kiezen voor een zorgaanbieder, want dit prikkelt aanbieders om de zorg beter af te stemmen op de wensen van de patiënt.

We onderzoeken in hoeverre patiënten actief kiezen en in hoeverre deze keuze van de patiënt is gebaseerd op kwaliteitsinformatie over de zorgaanbieder. De centrale onderzoeksvraag is of kwalitatief betere ziekenhuizen ook meer patiënten weten aan te trekken. Ons onderzoek heeft betrekking op staaroperaties gedurende de periode 2006-2011 en bestaat uit alle 854.613 patiënten die een cataractoperatie ondergingen. Voor de kwaliteitsinformatie hebben we gebruik gemaakt van data die het weekblad Elsevier jaarlijks publiceert over cataractoperaties.

Uit onze analyse blijkt dat ongeveer 20% van de consumenten verder reist dan 20 km voor een cataractoperatie en dus niet altijd kiest voor het meest nabijgelegen ziekenhuis. We vinden dat de keuze voor een verder weg gelegen ziekenhuis is gecorreleerd met de kwaliteit van dat ziekenhuis. Op ziekenhuisniveau blijkt dat gemiddeld genomen een ziekenhuis met één punt hogere kwaliteit, op een schaal van één tot honderd, 2-4% meer patiënten weet aan te trekken. Dit grote gemiddelde effect is vooral te danken aan de prestaties van het best presterende Nederlandse ziekenhuis. Wanneer we dit ziekenhuis uitsluiten van de dataset, halveert dit effect. Op individueel niveau vinden we dat de gemiddelde patiënt bereid is om minstens 6 km extra te reizen voor het best presterende ziekenhuis, in tegenstelling tot andere ziekenhuizen.

De resultaten lijken erop te wijzen dat er bij cataractoperaties een kleine maar kritische massa van consumenten is die cataractoperaties actief kiezen op basis van kwaliteit en zodoende dus zorgaanbieders prikkelen om op de kwaliteit van hun zorg te letten. Onze resultaten suggereren ook dat de invloed van kwaliteit op patiëntenvolume en op de bereidheid van patiënten om te reizen niet-lineair is. Alleen het ziekenhuis met de beste kwaliteit is in staat om aanzienlijk meer patiënten aan te trekken.