Kwaliteitsstijging Nederlandse export in 1988-1996?
CPB-indicator: Kwaliteit Nederlandse export verbetert 2% per jaar
Daarin is de kwaliteitsstijging van het exportpakket berekend via veranderingen in de samenstelling van dat exportpakket, bestaande uit circa 2500 producten, elk met zijn eigen kwaliteitsniveau. Als indicator voor het kwaliteitsniveau van een product hanteren de onderzoekers de prijs per kilo. Ondanks bezwaren tegen deze kwaliteitsmaatstaf levert het onderzoek inzicht op over de omvang van kwaliteitsstijging: een onderwerp waarover kwantitatief weinig bekend is.
De verschillen in kwaliteitsniveaus tussen producten zijn zeer groot en de productdynamiek op de exportmarkt is enorm. Een exportstijging of -daling van enkele tientallen procenten per jaar is geen uitzondering. Van ruim een derde van de producten was de export in kilo's in 1996 lager dan in 1988. In het exportpakket van Nederland zijn de meest hoogwaardige producten pacemakers, gehoortoestellen en elektronenbuizen voor televisiecamera's; de meest laagwaardige zijn cementen klinkers, zwavelzuur en glasscherven.
De kwaliteitsgroei van 2% per jaar is het saldo van de bijdragen van producten aan kwaliteitsgroei en kwaliteitsdaling. Hoogwaardige producten waarvan de geëxporteerde hoeveelheden toenamen en laagwaardige producten met hoeveelheidsdaling zorgden samen voor een kwaliteitsstijging van de totale export van 6% per jaar. Daartegenover stond een kwaliteitsvermindering van 4% per jaar door volumedaling bij andere hoogwaardige producten en door laagwaardige producten met een hoeveelheidstoename. Slechts weinig producten bepalen een omvangrijk deel van de totale kwaliteitsverandering. In de totale export zijn producten met de grootste positieve bijdrage vooral computeronderdelen, elektrostatische fotocopiers, en digitale halfgeleiders.
Het onderzoek presenteert ook een indicator voor de kwaliteitsverandering in 14 industrietakken. De conclusies zijn in grote lijnen hetzelfde als voor de totale export. Bij 10 van de 14 takken steeg de exportkwaliteit, bij vier was sprake van een daling. Bovendien geeft het onderzoek een internationale vergelijking van de kwaliteitsontwikkeling van de Nederlandse export bij vier bedrijfstakken voor een kortere periode. De chemische en de ijzer- en staalindustrie scoorden goed, maar bij de voedingsmiddelenindustrie daalde de kwaliteit van het exportpakket, waar de belangrijke concurrent Denemarken juist goed scoorde. Ook de kwaliteit van de export van de machine-industrie daalde volgens deze indicator, maar dat bleek een meer internationale trend.
Lees ook het bijbehorende persbericht.
In de eerste plaats bepaalt kwaliteitsverbetering het succes in de internationale concurrentie. Ten tweede stimuleert kwaliteitsverbetering economische groei als gevolg van meer variatie. Ten derde berokkent groei als gevolg van kwaliteitsverbetering nauwelijks schade aan het mileu. Er is echter weinig bekend over actuele veranderingen in de kwaliteit van de productie, in ieder geval voor Nederland. Daarom zou elke poging om de veranderingen in kwaliteit te kwantificeren welkom zijn.
Dit document gebruikt de prijs per kilogram van een product als de maatstaf voor kwaliteit ervan. We richten ons op veranderingen in de samenstelling van producten op bedrijfstakniveau tussen 1988 en 1996. We ontdekken dat de kwaliteit van de Nederlandse export met 2,2% per jaar is toegenomen. We ontdekken ook dat een paar producten goed zijn voor het grootste deel van de kwaliteitsveranderingen. De bevindingen op bedrijfstakniveau zijn in lijn met die van de totale export, met enkele uitzonderingen.
Tenslotte worden vier bedrijfstakken voor de periode 1992 - 1995 geanalyseerd in een internationale context. Twee ervan lieten volgens onze maatstaven een kwaliteitsdaling zien.
In de landbouw en voedselverwerking daalde de kwaliteit van de Nederlandse export terwijl die van Denemarken (de belangrijkste concurrent van Nederland) steeg. Ook de kwaliteit van Nederlandse export van mechanische machines daalde. In dit geval volgt de Nederlandse prestatie de trend van neergang in Frankrijk en Zweden. In tegenstelling hiermee, steeg de uitvoerkwaliteit van chemische producten en staal. Hier was de Nederlandse prestatie stukken beter dan in andere onderzochte landen.
Downloads
