28 september 2015

De invloed van discrete sprongen in het sociale zekerheidsstelsel op de loonverdeling en arbeidsmarktgedrag: Onderzoek op basis van Nederlandse administratieve data

In dit paper bekijken we de invloed van sociale premies op de lonen en op het arbeidsmarktgedrag van alle werkenden in Nederland in de periode 2006-2012.
No title

Om de invloed van premies op lonen en gedrag te identificeren, maken we gebruik van discrete sprongen in de premies als gevolg van de WW-franchise en de maximumgrenzen voor de zorgverzekeringswet en de werknemersverzekeringen. Rond deze discrete grenzen onderzoeken we de verdelingen van de loonkosten, bruto lonen en netto lonen. De verdeling geeft inzicht in wie feitelijk de premies betaalt.

De onderzoeksstrategie is gebaseerd op het idee dat een discrete sprong in het marginale tarief leidt tot een discontinuïteit in de verdeling van ten minste een van de drie loonbegrippen omdat ze van elkaar afhankelijk zijn. We noemen dit deterministic discontinuity. Een discontinuïteit in de verdeling van netto lonen in combinatie met een continue verdeling van loonkosten impliceert dat werknemers de sociale premies dragen. Andersom betekent een discontinue verdeling van loonkosten en een continue verdeling van netto lonen dat werkgevers alle premies dragen. In het geval van een discontinuïteit in beide verdelingen ligt de rekening uiteindelijk bij beide.

Onze eerste bevinding dat de verdeling van bruto lonen continu is, is een indicatie dat het effect van een discrete sprong in het marginale tarief op het arbeidsaanbod klein is. Dit duidt erop dat werkgevers een deel van de sociale premies voor hun rekening nemen. Deze bevinding wijkt af van de gangbare theorie dat de werknemer uiteindelijk de volledige premie betaalt. Empirische studies voor verschillende Europese landen vinden hetzelfde en wijten dit aan de complexiteit van het belastingstelsel en relatief kleine, nauwelijks zichtbare sprongen.

Onze tweede bevinding is dat zowel de verdeling van loonkosten als van netto lonen continu is. Een sprong in het marginale tarief zou een discontinue verdeling van loonkosten of netto lonen moeten opleveren, maar dit blijkt lastiger aan te tonen. We vermoeden dat dit voornamelijk komt door meetfouten in de beschikbare data. Die zijn waarschijnlijk het gevolg van het complexe socialezekerheidsstelsel en de relatief kleine sprongen in de marginale tarieven.

We maken verder inzichtelijk dat analyses die gebaseerd zijn op het vergelijken van verdelingen van drie inkomensbegrippen, zeer hoge eisen stellen aan de nauwkeurige meting van socialezekerheidspremies.

Auteurs

Nicole Bosch
Maja Micevska Scharf

Lees meer over