30 april 2012

De kosten en baten van de Toekomst van de Afsluitdijk; Economisch onderzoek, gebruik daarvan en invloed op het uiteindelijke kabinetsbesluit

De analyse van maatschappelijke kosten en baten van de toekomst van de Afsluitdijk is volgens alle direct betrokkenen de moeite van de inspanning meer dan waard geweest. De onderzoeksresultaten zijn in veel gevallen bijna één-op-één terug te vinden in het uiteindelijke kabinetsbesluit.

Dit artikel is verschenen in het tijdschrift 'Water Governance' en behoort ook bij de publicatie CPB Boek 2: 'Een kosteneffectiviteitsanalyse naar de toekomstige inrichting van de Afsluitdijk'

In dit artikel blikken het CPB en Decisio terug op de inhoudelijke conclusies en Rijkswaterstaat en Twynstra Gudde op het besluitvormingsproces. Omdat een studie naar de kosten en baten van beleidsopties gepaard gaat met een (beleids)proces (en vice versa), laat dit artikel tevens zien hoe, en met welk resultaat, de kosteneffectiviteitsanalyse van de Afsluitdijk is gepresenteerd aan beleidsmakers en bestuurders.

De gevolgde aanpak biedt inspiratie voor toekomstige grote ‘water’-opgaven zoals het Deltaprogramma. Ook daarvoor worden de komende jaren ongetwijfeld maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) of kosteneffectiviteitsanalyses (MKEA’s) opgesteld. Om de opgedane kennis over te dragen, worden in het artikel de belangrijke lessen voor inhoud, samenwerking en besluitvorming op een rij gezet. Er wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen inhoudelijke lessen en lessen voor de samenwerking en besluitvorming.

Inhoudelijk wordt aanbevolen in een vroegtijdig stadium hoofd- en bijzaken te scheiden aan de hand van een kentallen kosten-batenanalyse (kKBA). Tijdens de uitwerking van de projectalternatieven helpen (strenge) MKBA-voorschriften zoals de OEI-leidraad vervolgens bij het blootleggen van inconsistenties in definities en aannamen. Voor besluitvormers worden keuzen overzichtelijker als ook moeilijk in geld uit te drukken effecten niet uit de weg worden gegaan. En een goede en complete presentatie is minstens zo belangrijk als het eindrapport.

Voor de samenwerking tussen projectorganisatie en de opstellers van de MKBA/MKEA is investeren in wederzijds begrip belangrijk; dit gaat verder dan een reguliere afstemming. Aanbevolen wordt momenten te benoemen waarna geen nieuwe informatie meer wordt aangeleverd. De uiteindelijke besluitvorming heeft profijt van zowel het delen van conceptresultaten en inzichten tussen opstellers en projectorganisatie, als een goede onderlinge afstemming van de presentatie ervan tijdens diverse bijeenkomsten. Houd daarbij onderzoeksresultaten, beleidsconclusies en meningen gescheiden. Daarnaast is het is belangrijk afspraken te maken over publicatie- en persmomenten. 

Auteurs

Yolande van der Meulen (Rijkswaterstaat)
Wilbert Grevers
Zenzi Pluut (Twynstra Gudde)
Carel Eijgenraam
Niels Hoefsloot (Decisio)
Menno de Pater (Decisio)

Lees meer over