Stap over je grenzen en kijk rond

Gebruikmakend van Nederlandse bedrijfsdata uit 127 bedrijfstakken kijkt de studie naar factoren die belangrijk zijn bij het leren van andere bedrijven en daarmee voor de productiviteitsprestaties van bedrijven. Het onderzoek past in een bredere onderzoeksagenda van het CPB naar de determinanten van productiviteit.

Leren door imiteren.....
Kennis en innovatie zijn in toenemende mate belangrijk voor bedrijven om op efficiënte wijze nieuwe producten en diensten te kunnen blijven ontwikkelen die de consument aanspreken. Daarbij moeten bedrijven naast innoveren ook voortdurend leren van anderen om productiever te worden. Voor beide aspecten is eigen R&D van belang. Ten eerste kan zelf investeren in R&D de productiviteit van bedrijven bevorderen via innovatie in producten en processen. Ten tweede helpt R&D bedrijven om de kennis van andere bedrijven te begrijpen en te gebruiken voor imitatie van bestaande technologieën. Het onderzoek bevestigt vooral het laatste aspect.

.....vooral van binnenlandse topbedrijven
Bij het onderzoek is ook gekeken of bedrijven vooral leren van binnenlandse topbedrijven of juist van bedrijven elders in de wereld. Het blijkt dat bedrijven in ons land vooral leren van de meest productieve bedrijven die actief zijn in dezelfde bedrijfstak hier. De uitkomsten verschillen niet of nauwelijks tussen categorieën bedrijven. Zo levert een onderscheid tussen relatief goed dan wel zwak presterende bedrijven geen ander beeld op. Beide groepen bedrijven hebben baat bij eigen R&D en de aanwezigheid van topbedrijven.

Belang van marktwerking en open grenzen onderstreept
Dit onderzoek laat zien dat concurrentie belangrijk is voor de productiviteitsprestaties van bedrijven en hen prikkelt om te leren van andere bedrijven in eigen land. Dit geldt zelfs voor zwakker presterende bedrijven. Theoretisch gezien staat zeker dat laatste niet bij voorbaat vast. In de wedloop met hun goed presterende concurrenten kunnen zwak presterende bedrijven bij toenemende concurrentie ook afzien van innovatie of imitatie, aangezien de kosten ervan niet meer opwegen tegen de verwachte opbrengsten. Het empirisch onderzoek voor ons land laat echter zien dat dit niet het geval is. Het is dan ook belangrijk dat bedrijven voldoende geprikkeld worden door de dreigende of zelfs daadwerkelijke toetreding van nieuwe bedrijven op de Nederlandse markt, waaronder buitenlandse bedrijven als drager van kennis van elders.