4 september 2020

Review Referentiekader Covid-19

Deze notitie bevat op verzoek van programma DG Covid-19 een review van het Referentiekader Covid-19. Het doel van het referentiekader is om de maatschappelijke impact en (neven)effecten van (potentiële) maatregelen breed in kaart te brengen. Het is van belang om een breed afwegingskader te hanteren bij het overwegen van maatregelen. Welvaart gaat immers niet alleen over gezondheid. Ook andere aspecten zoals inkomen, milieu en sociale cohesie spelen een rol. Uiteindelijk gaat het om de mix van maatregelen die de hoogste welvaart in brede zin genereren. Het referentiekader brengt een aantal belangrijke dimensies van brede welvaart bij elkaar.
primary image 740x420

Het Referentiekader Covid-19 in de huidige vorm is nog onvoldoende geschikt om besluitvorming te ondersteunen. Enkele belangrijke dimensies van brede welvaart ontbreken. De maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) biedt inspiratie om tot betere afwegingen te komen. De methodiek kan worden gebruikt om de beleidsvoorbereiding te structureren. Vragen als ‘Wat is het probleem?’, ‘Hoe ontwikkelt het probleem zich als we niets doen?’, ‘Wat zijn de mogelijke oplossingen?’ helpen de discussie over de maatregelen te verzakelijken. De MKBA methodiek is ook nuttig bij het afbakenen van de relevante effecten en dus bij de keuze van de relevante indicatoren.

Het gebruik van het referentiekader verdient meer aandacht. Het referentiekader richt zich op “gedragsmaatregelen in de overgangsfase”, maar het is niet duidelijk om wat voor maatregelen dat gaat (en welke niet). Het lijkt echter niet verstandig om maatregelcategorieën bij voorbaat uit te sluiten. De maatregelen die kansrijk zijn hangen immers samen met het probleem dat we willen adresseren. Als het voornaamste probleem is om te voorkomen dat de zorg niet overstroomt geeft dat een andere set oplossingsrichtingen dan bij de vraag wat een goede afruil is tussen gezondheid, economische en maatschappelijke impact. Verder kunnen maatregel ook effect hebben op de langere termijn (na de overgangsfase) en het lijkt onverstandig om deze buiten beschouwing te laten. Om het effect van maatregelen te kunnen beoordelen is het ten slotte cruciaal om het nulalternatief in beeld te brengen: wat gebeurt er als we niets doen?

Auteurs

Ton Manders
Gerbert Romijn