Is groene innovatie beïnvloedbaar? De ontwikkeling van fossiele en hernieuwbare energie technologie in Europa
Gedurende de periode 1978-2006 is het gat tussen het aantal Europese innovaties (i.c. patenten) met toepassingen binnen fossiele energie versus hernieuwbare energie kleiner geworden. Deze ontwikkeling – die vooral sinds 1995 is ingezet – wordt veroorzaakt door twee tegengestelde bewegingen: Een afname van het aantal fossiele energie innovaties enerzijds, en een toename van het aantal hernieuwbare energie innovaties anderzijds. In deze studie laten we zien dat de opkomst van kleine, relatief jonge bedrijven die zich specialiseren in “groene” innovatie hierin een belangrijke rol speelt. Deze ontwikkeling wordt sterk gederven door een stijging in (fossiele) energieprijzen en de consistente toename in de omvang van de markt voor hernieuwbare energie. We zien echter ook dat veel van deze bedrijven slechts incidenteel innoveren.
Naast deze kleine gespecialiseerde ondernemingen is er een klein aantal (zeer) grote ondernemingen dat in beide typen energie innoveert. Hoewel klein in aantal nemen ze een onevenredig groot deel van beide typen innovaties voor hun rekening. In deze groep bedrijven zien we slechts een summiere toename in het aantal groene innovaties. Onze resultaten illustreren dat het gat tussen fossiele en groene innovatie in deze bedrijven maar in (zeer) beperkte mate gedicht wordt door prijs- of marktprikkels. Een belangrijke verklarging hiervoor lijkt te zijn dat deze bedrijven veel expertise hebben opgebouwd in fossiele technologie, waardoor de overstap naar groene innovatie belemmerd wordt.
Deze resultaten leiden tot twee uitdagingen voor innovatiebeleid: Ten eerste is het belangrijk om ervoor te zorgen dat kleine groene bedrijven structureler gaan innoveren. We weten op dit moment niet waarom dit niet gebeurt – wellicht gaan ze al snel kopje onder, of worden ze opgekocht door grote(re) bedrijven. Desalniettemin impliceert het dat innovatiebeleid op het gebied van (groene) energie wellicht afhankelijk moet worden gemaakt van bedrijfsomvang en –leeftijd. Ten tweede moeten grote ondernemingen, die vooralsnog vooral actief zijn in fossiele energie innovatie, geprikkeld worden om de overstap te maken naar groene energie toepassingen. Hierbij kan wellicht gebruikt worden gemaakt van hun reeds opgebouwde expertise in fossiele technologie, door deze bedrijven te stimuleren op zoek te gaan naar toepassingen van fossiele technologie binnen groene technologie.
