Risicorapportage Financiële markten 2019
Meer toezicht nodig op omvangrijke Europese financiële instellingen, CCP’s
De invloed van CCP’s is de afgelopen tien jaar vergroot nu banken en verzekeraars verplicht zijn ze te gebruiken bij de onderhandse handel in gestandaardiseerde derivaten. Hierdoor zijn sommige risico’s afgenomen, zoals langdurige onzekerheid bij faillissement van een bank voor de met die bank handelende instellingen. Ook is het eenvoudiger toezicht houden op centrale tegenpartijen dan op het onderling afdekken van het tegenpartijrisico. Andere risico’s zijn echter toegenomen. Als de CCP zelf in zwaar weer komt, ontstaan grote problemen voor de financiële stabiliteit.
Een ander aandachtspunt is de sterke afhankelijkheid van Europese financiële instellingen van Londense CCP’s. Hoewel acute problemen na een (no deal) Brexit door recente toezeggingen niet meer gevreesd hoeven te worden, is het een open vraag hoe wenselijk het is dat deze financiële infrastructuur zich buiten de grenzen van de EU bevindt.
Andere aandachtspunten: laagblijvende rentes, politieke onzekerheid, depositobank
De rentes in de eurozone zullen naar verwachting laag blijven. In Nederland zijn vooral verzekeraars en pensioenfondsen hier kwetsbaar door. Bovendien blijven, zolang de rente laag is, aankopen op de Nederlandse huizenmarkt of op de markt voor commercieel vastgoed relatief aantrekkelijk, wat de gevoeligheid voor eventuele toekomstige marktfluctuaties vergroot.
Op Europees niveau ziet het CPB een aantal gevaren opdoemen. Flinke verschillen in schuldniveaus tussen overheden maken dat sommige landen, bijvoorbeeld Italië, minder gewapend zijn tegen een recessie dan andere. Verder blijven noodzakelijke Europese hervormingen, zoals het voltooien van de banken- en kapitaalmarktunie, voorlopig achterwege. Bovendien lijken de nadelen de voordelen van een mogelijke consolidatie in de Europese bankensector te overheersen.
In Nederland bestaat op dit moment nog geen depositobank, terwijl daar wel voor wordt gepleit. Binnen het huidige Europese depositogarantiestelsel zijn sparen en betalen voor het gros van de consumenten veilig, daaraan kan een depositobank weinig toevoegen. In het niet-waarschijnlijke scenario dat deze expliciete bescherming aan banken en klanten wordt afgebouwd, kunnen depositobanken wellicht een grotere toegevoegde waarde hebben.
Noot voor de redactie:
Op 12 juni 2019 om 10.00 uur licht Laura van Geest, directeur van het CPB, de Risicorapportage Financiële Markten toe in de Tweede Kamer. Klaas Knot, president van DNB, zal dan het overzicht Financiële Stabiliteit toelichten.
Downloads
Visuele samenvatting Op verzoek van de Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelstel schrijft het Centraal Planbureau jaarlijks een risicorapportage financiële markten. Het doel is het informeren van het parlement over de belangrijkste risico’s voor de stabiliteit van het financiële stelsel en de economie.
Conclusie van de risicorapportage: financiële risico’s wereldwijd krijgen de kans zich verder op te bouwen door laagblijvende rentes. In Nederland zijn vooral pensioenfondsen en verzekeraars kwetsbaar en neemt de blootstelling aan een plotse omslag op de huizenmarkt toe.
Verder neemt de kans op correcties op de financiële markten toe, onder meer door politieke onzekerheid. Er blijven zorgen over de Brexit, de Italiaanse economie en begroting, en de Amerikaanse handelsoorlog.
Wereldwijd blijven de schulden voor consumenten en bedrijven hoog. De kwaliteit van bedrijfsschulden neemt af en verpakte schulden zijn populair.
90% van de eurorentederivaten wordt door één Londense CCP afgewikkeld. Op Europees niveau kan meer worden gedaan om systeemrisico’s van CCP’s te beperken.
Het nut van een depositobank die geen krediet verstrekt, is binnen de huidige regelgeving beperkt.
Auteurs
