Kansrijk Woonbeleid: update
Lastenverlichting levert meer op voor huishoudens dan subsidies op wonen
Op de markt voor koopwoningen is winst te halen door de fiscale subsidiëring van eigenwoningbezit te verminderen, bijvoorbeeld door de hypotheekrenteaftrek verder af te bouwen. Dit verkleint de stimulans om in een relatief dure koopwoning te wonen en om met schuld te financieren. Woningen worden daardoor goedkoper en de keuzevrijheid van huishoudens om een woning te kopen of te huren neemt toe.
In de huurmarkt is winst te halen door de huurtoeslag te ontkoppelen van werkelijke huren of de relatie tussen gereguleerde huren en woningkwaliteit te versterken. Hierdoor verminderen wachtlijsten en krijgen huishoudens meer keuzevrijheid.
Daarnaast blijft het belangrijk om te zorgen dat er voldoende nieuwe woningen worden gebouwd. Hiervoor zijn verschillende maatregelen mogelijk, zoals het toestaan van meer woningbouwplannen en het bieden van meer ruimte voor bouw buiten de bestaande bebouwde kom.
Verduurzaming van woningen kan worden gestimuleerd via woningmaatregelen, zoals een lagere onroerendzaakbelasting voor energiezuinige woningen, of via algemene maatregelen, zoals het verhogen van de energiebelasting. Dat laatste is vaak efficiënter: een directe belasting op energieverbruik kan de uitstoot verminderen tegen lagere maatschappelijke kosten.
Noot voor de redactie
Kansrijk woonbeleid 2020 belicht beleidsopties op het gebied van de huur- en koopmarkt, het woningaanbod en verduurzaming. Het doel van het rapport is om politici en beleidsmakers meer inzicht te geven in de mogelijke opties en de effecten van maatregelen op het functioneren van de woningmarkt op de lange termijn. Door de coronacrisis zijn de effecten van de maatregelen met extra onzekerheid omgeven. In een aantal gevallen zullen bepaalde budgettaire effecten op korte termijn anders zijn dan op het moment van schrijven was voorzien.
Kansrijk woonbeleid 2020 is onderdeel van de nieuwe reeks Kansrijk beleid 2020, die voortbouwt op de reeks uit 2016. Het Centraal Planbureau (CPB), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceren deze reeks als voorbereiding op de landelijke verkiezingen in 2021. Per beleidsterrein worden de effecten van vele mogelijke en voorgestelde maatregelen op een grondige manier op een rij gezet.
Per beleidsoptie evalueren we (waar mogelijk) de verwachte effecten op overheidsfinanciën, herverdeling, huizenprijzen, doelmatigheid, het aandeel van de huursector, en de belangrijkste kwalitatieve effecten van maatregelen. Bij maatregelen op het gebied van het woningaanbod en verduurzaming kijken we ook naar (kwalitatieve) indicatoren die betrekking hebben op deze gebieden. De analyses van de maatregelen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke literatuur en op analyses met CPB-modellen. De lezer kan zich op basis van de verschillende sociale en economische uitkomsten een eigen oordeel vormen over de wenselijkheid van de beleidsopties.
Lees hieronder ook de twee gerelateerde publicaties:
Downloads
Downloads
Auteurs
Lees ook de CPB Achtergronddocumenten uit 2010 en 2016.
In 2016 is de manier waarop de vraag is gemodelleerd aangepast en is in de huursector onderscheid aangebracht tussen de niet-commerciële huurmarkt – waar vooral woningcorporaties actief zijn – en de commerciële huurmarkt. Dit keer is het model in de kern ongewijzigd gebleven en is vooral de aansturing van het model aangepast.
Downloads
Effecten van beleidshervormingen worden binnen het model gedreven door de subsidievoeten op koop- en huurwoningen. Deze subsidievoeten worden nu door het model rechtstreeks berekend op basis van de relevante wetgeving, zoals de fiscale behandeling van de eigen woning, de huurtoeslag en de verhuurderheffing. Ook is de vraaguitval nu rechtstreeks gemodelleerd op basis van de LTV- en LTI-normen. Een deel van de huishoudens met een voorkeur voor een koopwoning kan door deze normen geen woning kopen en dit resulteert in vraaguitval. Ten slotte zijn enkele dynamische elementen toegevoegd, waarbij de ontwikkeling van inkomens en van de rente op middellange termijn in het basispad zijn geprogrammeerd. Deze aanpassing is belangrijk, omdat dergelijke variabelen (denk bijvoorbeeld aan de lage rentestand), op korte termijn grote invloed hebben op huizenprijzen en subsidievoeten waardoor de gevolgen van beleid op korte termijn anders uit kunnen pakken.
Het achtergronddocument beschrijft de technische werking van het model, waarbij we bijvoorbeeld laten zien hoe de vraag is gemodelleerd en hoe het marktevenwicht wordt afgeleid. Verder beschrijft het document de kalibratie van modelparameters en het beleid in het basispad. Effecten van beleidshervormingen worden ten opzichte van dit basispad bepaald.
Auteurs